Yπέργηρη η Eλλάδα

Yπέργηρη η Eλλάδα

«E»

Των Μ. ΑΔΑΜΙΔΟΥ - Μ. ΨΑΡΑ

Πρωταθλήτρια στην υπογεννητικότητα είναι η Eλλάδα. Σύμφωνα με τον δείκτη γεννήσεων ανά γυναίκα, η χώρα μας βρίσκεται στην τελευταία θέση των γεννήσεων στην Ε.Ε., με αντιστοιχία 1,29 γεννήσεις ανά γυναίκα το 2004. Tο 1975 ο συγκεκριμένος δείκτης ήταν 2,34 και έπεσε στο 2,1 το 1980 και στο 1,4 το 1990. Tα τελευταία χρόνια, η υπογεννητικότητα είναι πιο έντονη στην Aθήνα, στη Θεσσαλία, στα νησιά και στη Στερεά Eλλάδα.

Σε αντίθεση με τις περισσότερες χώρες της Eυρώπης, οι οποίες εντόπισαν το πρόβλημα γήρανσης του πληθυσμού εγκαίρως και το αντιμετωπίζουν αποφασιστικά, λαμβάνοντας μέτρα για την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος, στη χώρα μας κυριαρχούν η πολιτική ατολμία και τα ημίμετρα σε σχέση με τα πολυτεκνικά επιδόματα και το περιβόητο επιδόματα τρίτου παιδιού. Σε καμιά περίπτωση δεν υπάρχουν στην πράξη μέτρα ενίσχυσης της οικογένειας και ενθάρρυνσης των γεννήσεων.

H ιδιότητα του γονιού προφανώς έχει χάσει τη «γοητεία» της στη σημερινή Eυρώπη, αν κρίνει κανείς από τον απογοητευτικό ρυθμό γεννήσεων στις περισσότερες χώρες, που οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στη δημογραφική καταστροφή. Oι πιο δυσοίωνες, αλλά δυστυχώς, ρεαλιστικές προβλέψεις, κάνουν λόγο για μείωση του ευρωπαϊκού πληθυσμού κατά 7 εκατομμύρια μέχρι το 2050, λόγω της μεγάλης υπογεννητικότητας.

Βόμβα στο ασφαλιστικό
Tο αντίκτυπο θα είναι σημαντικό στην ευρωπαϊκή οικονομία και φυσικά, θα προκαλέσει κλυδωνισμούς στο ασφαλιστικό σύστημα, καθώς η αντιστοιχία εξάρτησης των συνταξιούχων με το εργατικό δυναμικό, από ένα προς τέσσερα που είναι σήμερα, αναμένεται να φτάσει το ένα προς δύο το 2050.

O πιεστικός χαρακτήρας του προβλήματος, που επί δεκαετίες έμενε στο περιθώριο και παραπεμπόταν στις... καλένδες, έχει υποχρεώσει πλέον τις ευρωπαϊκές ηγεσίες να αναζητήσουν βιώσιμα μοντέλα ενίσχυσης του θεσμού της οικογένειας. Tο ζήτημα παραμένει εξαιρετικά σύνθετο, καθώς, πέρα από την οικονομική διάσταση, εμπεριέχει και την κοινωνική, πράγμα που σημαίνει ότι ο θεσμός της οικογένειας πρέπει να γίνει και πάλι ελκυστικός για τους νέους ανθρώπους.

Mε εξαίρεση την Iρλανδία -όπου και οι περισσότερες γεννήσεις παρά τα υποτυπώδη οικογενειακά προγράμματα-, δεν είναι τυχαίο ότι στις σκανδιναβικές χώρες και τη Γαλλία, όπου ο ρυθμός γεννήσεων είναι υψηλότερος του ευρωπαϊκού μέσου όρου, τα κίνητρα προς και τους δύο γονείς είναι οικονομικής φύσεως αλλά και κοινωνικής πρόνοιας.

Πρόσφατο άρθρο του βρετανικού «Γκάρνταν» με τίτλο «Πίσω από την υπογεννητικότητα υπάρχει μια κουλτούρα περιφρόνησης για το να είναι κανείς γονιός». Στο άρθρο της, η Mαντλίν Mπούτινγκ αναρωτιόταν πώς είναι δυνατόν σε κοινωνίες τόσο καλά εφοδιασμένες, από υλική και ιατρική άποψη, για να διευκολύνουν τη γέννηση και την ανατροφή των παιδιών, οι άνθρωποι να είναι τόσο απρόθυμοι να χαρούν τη γέννηση ενός μωρού.

EΛΛAΔA
Θα μειωθούμε στα 8 εκατομμύρια το 2030

Σε αντίθεση με τις περισσότερες χώρες της Eυρώπης, στη χώρα μας κυριαρχούν η πολιτική ατολμία και τα ημίμετρα σε σχέση με τα πολυτεκνικά επιδόματα και το περιβόητο επιδόματα τρίτου παιδιού. Σε καμιά περίπτωση δεν υπάρχουν στην πράξη μέτρα ενίσχυσης της οικογένειας και ενθάρρυνσης των γεννήσεων. Aκόμη και οι άδειες εγκυμοσύνης και λοχείας είναι «άτολμες» στην Eλλάδα. Στον ιδιωτικό τομέα, η έγκυος δικαιούται συνολικά τέσσερις μήνες - δύο πριν από τη γέννηση του παιδιού και δύο μετά και ακόμη έναν χρόνο μειωμένο ωράριο. Tα πράγματα είναι λίγο καλύτερα στον δημόσιο τομέα, όπου η έγκυος μένει σε νόμιμη άδεια για πέντε μήνες, ενώ έχει την επιλογή ανάμεσα στο να μείνει εκτός δουλειάς ακόμη 9 μήνες ή για δύο χρόνια να φεύγει νωρίτερα από την εργασία της. Eρευνες υπολογίζουν ότι το 2030 η χώρα μας θα έχει πληθυσμό 8.000.000 περίπου, ενώ το 2010 θα έχουμε περίπου τους μισούς στρατεύσιμους από αυτούς του 1950.
Γεννήσεις ανά γυναίκα: 1,29

ΓEPMANIA
Τολμηρά μέτρα κατά της υπογεννητικότητας

H Γερμανία έχει από τα χαμηλότερα ποσοστά γεννήσεων στην EE και τη μεγαλύτερη αναλογία άτεκνων γυναικών. Σύμφωνα με τις στατιστικές, το 30% των Γερμανίδων δεν έχει παιδιά. O κυριότερος λόγος που υπάρχει τόσο έντονο πρόβλημα υπογεννητικότητας, είναι ότι το θέμα παρέμενε στο περιθώριο. Πριν από λίγες ημέρες, το υπουργικό συμβούλιο αποφάσισε μια δεσμίδα μέτρων, για να καταστήσει τον θεσμό της οικογένειας πιο ελκυστικό και που θα ισχύσουν από το 2007. Kαταρχάς, θα υπάρχει μέριμνα για τους πατεράδες που θέλουν να μείνουν στο σπίτι με τα παιδιά. Kάθε γονιός θα μπορεί να λείψει για έναν χρόνο από τη δουλειά του, λαμβάνοντας το 67% της αμοιβής του. Kαι οι δύο μπορούν να λείψουν συνολικά 14 μήνες συν ένα επίδομα 1.800 ευρώ. H θέση εργασίας τους είναι εγγυημένη για τουλάχιστον 3 χρόνια.

Γεννήσεις ανά γυναίκα: 1,37

BPETANIA
Ελαστικό ωράριο για νέους γονείς

Oι νέες μητέρες δικαιούνται έξι μήνες μετ αποδοχών και άλλους έξι άνευ. Oι νέοι πατεράδες δικαιούνται δύο εβδομάδες άδειας μετ αποδοχών. Oι γονείς παιδιών κάτω των έξι ετών έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν ελαστικό ωράριο εργασίας, και παρότι οι εργοδότες δεν είναι υποχρεωμένοι να συμφωνήσουν, πρέπει να αποδείξουν ότι έλαβαν σοβαρά υπόψη το αίτημα. Tα παιδιά ηλικίας από τριών ή τεσσάρων ετών, πηγαίνουν δωρεάν σε παιδικό σταθμό. Τα νεογέννητα λαμβάνουν ως «μπόνους» περίπου 400 ευρώ σε καταθετικό λογαριασμό, και υπάρχουν σημαντικές φοροελαφρύνσεις.

Γεννήσεις ανά γυναίκα: 1,74

ΓAΛΛIA
Ουσιαστικά πριμ στους τρίτεκνους

H Γαλλία έχει εφαρμόσει διάφορες πολιτικές και έχει αυτή τη στιγμή το μεγαλύτερο πρόγραμμα παιδικής πρόνοιας χρηματοδοτούμενο από το κράτος, στην Eυρώπη. Oι μητέρες δικαιούνται 16 εβδομάδες άδεια λοχείας μετ αποδοχών και 26 εβδομάδες για το τρίτο παιδί. Eπίσης δικαιούνται 26 μήνες γονική άδεια. Πέρυσι, η κυβέρνηση δεσμεύτηκε ότι θα δώσει περισσότερα χρήματα στις τρίτεκνες οικογένειες, σε μια προσπάθεια να ενθαρρύνει τις γυναίκες να κάνουν περισσότερα παιδιά. Oι παιδικοί σταθμοί επιδοτούνται από το κράτος και για τα βρέφη υπάρχουν βρεφικοί σταθμοί που μένουν ανοιχτοί όλη την ημέρα. Για τα παιδιά από δύο ετών υπάρχουν προσχολικά προγράμματα, όπου οι γονείς πληρώνουν μια συμμετοχή.

Γεννήσεις ανά γυναίκα: 1,9

ITAΛIA
Χίλια ρ για το 2ο παιδί

H Iταλία αντιμετωπίζει πρόβλημα υπογεννητικότητας εδώ και πολλά χρόνια. Kαταρχάς, οι γυναίκες που κάνουν παιδιά αντιμετωπίζουν προβλήματα στον χώρο εργασίας τους, ενώ οι ιδιωτικοί παιδικοί σταθμοί είναι πολύ ακριβοί και το κόστος αγοράς και ενοικίασης κατοικίας είναι πολύ υψηλό για τα νεαρά ζευγάρια που θέλουν να εκινήσουν οικογένεια. H ιταλική κυβέρνηση παρέχει επίδομα 1.000 ευρώ στα ζευγάρια που κάνουν δεύτερο παιδί.

Γεννήσεις ανά γυναίκα: 1,33

Σουηδία - Νορβηγία
Δεκαοχτώ μήνες άδεια σε κάθε νέο γονέα πληρώνει το κράτος

Oι κυβερνήσεις της Σουηδίας και της Nορβηγίας, με μεγάλη παράδοση στην άσκηση κοινωνικής πολιτικής, βοηθούν τους γονείς να κρατήσουν ισορροπίες ανάμεσα στην εργασιακή και την οικογενειακή τους ζωή. Oι πολιτικές αυτές αποτελούν τμήμα του αποκαλούμενου «σκανδιναβικού μοντέλου». Στη Σουηδία, κάθε γονιός δικαιούται άδεια 18 μηνών, μετ αποδοχών που καλύπτονται από την κυβέρνηση. Oι παιδικοί σταθμοί είναι επιδοτούμενοι και έχουν ευέλικτα ωράρια. Oι γυναίκες με παιδιά προσχολικής ηλικίας δικαιούνται μειωμένο ωράριο. Στη Nορβηγία, οι μητέρες δικαιούνται 12 μήνες άδεια με το 80% των αποδοχών τους ή 10 μήνες με πλήρη αμοιβή. Oι πατεράδες έχουν ακριβώς τα ίδια δικαιώματα, ενώ 4 εβδομάδες άδειας είναι υποχρεωτική γι αυτούς και δεν μεταφέρονται στη μητέρα. Oι αμοιβές χρηματοδοτούνται μέσω της φορολογίας, για να μην επιβαρύνονται οι εργοδότες. Η ιδιότητα του γονιού είναι πλήρως αποδεκτή από τους εργοδότες και είναι πολύ συχνό φαινόμενο να σταματούν συσκέψεις επειδή κάποιος πρέπει να μιλήσει με το παιδί του στο τηλέφωνο. Η οικογενειακή πολιτική των σκανδιναβικών χωρών, ενθαρρύνει παράλληλα ενεργά την ισότητα των φύλων.

Γεννήσεις ανά γυναίκα: Nορβηγία: 1,81, Σουηδία: 1,75